EPATAKA IBORO

Blog 104

VLUCHT SN455

Tijdsbeleving

De door mij in de vorige blog geprezen Afrikaanse tijdsbeleving heeft de afgelopen weken een behoorlijke klap gekregen. Niets afwachten en tijd zat. Behoorlijk onder druk en stress.

Maandagavond plaatste President Museveni zijn handtekening onder een zeer omstreden wet. Niemand had het verwacht. Ook wij niet, maar we lagen er verder nog niet wakker van.

Dinsdag namen we kennis van de wereldomvangrijke verontwaardiging en maatregelen en op zich waren we daar wel blij mee.

Uit de reacties sprak vooral een nogal persoonlijk gerichte gruwel tegen de president. Als je zijn fanatieke optreden op tv zag, ook wel terecht. Maar de president voert uit wat het volk wil, wat het parlement al had besloten en er was dan ook overal (echt niet – 95% van de Oegandese bevolking weet niet waar het overgaat en ze kennen het niet) applaus en gejuich (in de hoofdstad – nergens in Jinja). En de suggestie is ontstaan dat er in Uganda een enorme ‘homohaat’ zou zijn.

Juist omdat ze het niet kennen, ontstaat er ruimte mensen te vertellen wat in JOUW kraam te pas komt. Wie zijn die ‘jouw’? Conservatieve  Amerikaanse predikanten, die hun boodschap in Amerika niet meer mogen uitschreeuwen. Die hier neer gestreken zijn, enorme kerken bouwen en de mensen financieel uitbuiten, met vooruitzicht op de ‘redding’.

Ze vinden een vruchtbare bodem en omdat de meeste mensen geen kennis hebben van ‘de wereld’ (hun wereld is de ‘village’: hun familie, de grond, het vee) en de geschiedenis, kun je in feite alles wijs maken.

De geschiedenis wordt ontkend. De zgn.. ‘Martelaren van Uganda’(een nationale feestdag in dit land en honderdduizenden pelgrims naar hun graf) zijn vermoordde schandknapen. Zij ‘bedienden’ de koning, maar toen ze in aanraking met het Christendom kwamen en zich bekeerden, weigerden ze hun diensten aan hem. Zijn vervolgens op gruwelijke wijze vermoord. 

Dat logenstraft de theorie dat het in de Afrikaanse cultuur niet voortkomt en een product uit het Westen is.

De ommezwaai van Museveni (hij heeft altijd beweert de wet niet te zullen onderschrijven) kan verklaard worden uit het feit dat hij de bemoeienis van het Westen met zijn land (“neokolonianisme”) zat is en zijn populariteit binnen zijn partij en de bevolking wil versterken. Er is een machtsstrijd binnen zijn partij en zijn populariteit was tanende. Maar hij wil graag aan de macht blijven en ofschoon hij zelfs de laatste termijn al niet meer mee mocht doen, aast hij duidelijk op de volgende. Uganda dreigt de kant van Zimbabwe uit te gaan.

Onveilig

Maar dus geen slapeloze nacht en zoals ik de vorige blog schreef: aan het werk voor de werkvergunning voor de komende 3 jaar. De formulieren ingevuld en bezig aan de motivatie voor de aanvraag. Plots hoor ik Castor en Polla blaffen. Mirabu zet net de geiten buiten. Ik hoor geklop op de poort en dus er naar toe. Ik kijk door het luikje en zie op enige afstand een in het zwart geklede man. Mijn hart vliegt naar mijn keel en het duurt even eer ik de glimlach van de man erken: de ingenieur van onze huisbaas, die naar de scheur in het huis komt kijken.

Ik laat hem opgelucht binnen en we kijken naar de scheur en na 10 minuten laat ik hem uit en sluit zorgvuldig de poort. Ik merk dat mijn hand trilt. Terug achter mijn bureau, merk ik dat ik de toetsen niet meer kan vinden. Ik zit tot aan de koffie voor me uit te staren: “Wil ik dit? Is dit ons voorland?”

Ik wil naar huis.

Als Paul enkele uren later thuis komt, treft hij me huilend aan: “Ik wil naar huis”. “Ik ga mee”.

Regelnicht

We gaan weg, maar wanneer, hoelang, tijdelijk, voorgoed? Hoe laten we het hier achter, wat vertellen we? Daar zijn we het snel over eens:’Mr. Paul voelt zich niet lekker en de vrees bestaat dat zijn kanker weer terug is’.

Het belangrijkste is dat de financiën goed geregeld worden. Ga ik Gaby vragen. Zij woont al 40 jaar in Uganda. Is Duitse en getrouwd met een Ugandees en we zijn goed met haar bevriend. Ze woont op loopafstand. Maak meteen een afspraak, na eerst enkele andere vrienden (Gerard Picavet, Anneke, Robert, Willemien) om advies gevraagd te hebben. Ze beloven langs te komen.

Gaby snapt het en is bereid mijn werk over te nemen. “Maar ga niet voorgoed!”

Dat is ook het advies van de anderen: “Laat je niet intimideren”, zegt Anneke. “Stuiptrekkingen van man die zijn macht ziet afnemen” én “In Jinja blijf je veilig”. “Het waait beslist over”, zegt Robert. “Ga er even tussen uit, maar laat je niet wegjagen”, zegt Willemien.

Maar ondertussen zijn we gewoon bang en angst verlamd.

Een afspraak maken met voorzitter en manager. ’s Avonds een lijstje maken: ‘Things to do TODAY.’ Als we alles goed willen achterlaten, schat ik een week nodig te hebben. Een verzoek naar Raptim of er nog plek is op een van de vluchten.

Opgelucht

Het gesprek met voorzitter op woensdag verloopt voorspoedig. Fosca meent zelfs aan het gedrag van mr. Paul gezien te hebben dat hij zich niet lekker voelde. We maken een lijstje van dingen die we moeten regelen. Op korte termijn bestuursvergadering: zaterdag?

Naar de drukker om receipts  op te halen, naar de stad en naar de bank om de tekenbevoegdheid te wijzigen. Paul haalt bij Anneke een ‘bench’op om Castor te vervoeren. Want de honden gaan mee. We denken aan een voorlopig vertrek van 2 maanden, om te zien hoe Museveni op de reacties van de hele wereld reageert, hoe effectief de wet wordt uitgevoerd en hoe we ons in Nederland voelen.

Een kort bericht aan familie en vrienden over ons voornemen. Blijkt dat de meesten zich al uiterst ongerust maakten. Zijn ‘opgelucht’ door ons besluit. Wij ook en het geeft energie om heel wat te regelen.

De account over februari ingeboekt en verslagen afgemaakt. Papieren bij elkaar gezocht, die zeker mee moeten.

Energie

Donderdag komt er bericht van Raptim dat we woensdag of zaterdag weg kunnen. Omdat ik me erg energiek, denk ik het werk wel voor woensdag af te kunnen hebben. Dus woensdag. Accommodatie zoeken. Op de Vers is nog een kleine bungalow vrij, inclusief sauna. Doen!

Het concept accountantsrapport 2013 komt binnen. Gelezen en van commentaar voorzien.

We lichten Mirabu in. Reageert erg bezorgd, maar geeft ook aan dat ze het wel jammer vindt dat we Castor en Polla meenemen. Voor háár veiligheid. Die avond reageren Bakali en Fred hetzelfde. Als dan ook nog het tarief van Raptim binnenkomt, besluiten we de honden thuis te laten.

WIJ MOGEN NIET MEE!

Voorbereiding bestuursvergadering.

Museveni laat weten ‘dat het Westen haar geld mag houden’; de Wereldbank schort een lening van 65 miljoen op. De angst dat dat gevolgen kan hebben voor iedere buitenlander in Uganda, neemt toe. Blij met het genomen besluit.

Inpakken

Die vrijdag blijft Paul thuis. Daar waar ik het liefst enkele uren voor vertrek inpak, begint hij ruimschoots op tijd. De koffers komen te voorschijn en hij begint alvast. Ik regel vooral financiële dingen.

’s Avonds geen licht, dus kaarten we. In afwachting van de komst van Kim, de nieuwe vrijwilligster die om 01.30 die nacht aankomt. Van slapen komt niet veel, want de volgende morgen is er bestuursvergadering. Die vlot verloopt en waar vooral blij op de komst van Gaby wordt gereageerd en er op wordt aangedrongen, dingen af te ronden die besloten zijn: de aankoop van land, de voortgang van de bouw, de vernieuwing van enkele contracten. 

Die middag zijn er Miss Makenke verkiezingen: er is slechts één deelneemster. Die wordt uitbundig gehuldigd.

Het weekend gebruikt om de dossiers te ordenen die de achterblijvers nodig kunnen hebben en de dingen naar de slaapkamer verplaatst, die we graag privé houden.

Ontspanning

Zondag komen onze vrienden uit Entebbe, Willemien en Maarten, op bezoek en behalve praten over onze vlucht, kaarten we (‘bonken’ is ons favoriete spel, maar een potje ‘duizenden’ is ook leuk) en we gaan met Kim en Merel heerlijk chinezen.

Even ontspannen, maar ik ben er niet helemaal bij. Telkens schiet er weer iets door mijn hoofd ‘wat ook nog moet’’. Wordt behoorlijk ‘afgebonkt’, maar neem revanche.

Maandag

Na het vertrek van Willemien en Maarten, naar de bank om de tekenbevoegdheid van Gaby te regelen. Dat gaat vrij snel.

Naar de notaris om de aankoop van land voor te bereiden. Keurig om 11.00 uur (met Gaby) daar, maar de tweede partij – ons bestuurslid Okello – laat ons daar braaf 1 ½ uur wachten. Of we niets anders te doen hebben!

Een overzicht gemaakt over alle betalingen die de komende maanden gedaan moeten worden (salarissen, upkeep voor de jongens in Makenke, schoolfonds) en hoeveel geld daarmee gemoeid is.

Dinsdag

Naar de Bank om 15.000.000 UGS op te halen voor de aankoop van het land. Er blijkt toch nog iets mis te zijn met de bevoegdheid voor Gaby: de bestuursrevolutie heeft Gaby Kizito benoemt, maar uit haar identiteitsbewijs blijkt dat ze Gabrielle heet! Die moet dus opnieuw.

Daardoor kom ik 5 minuten te laat bij de notaris, waar Okello met zijn hele familie me glimlachend op wacht: “Now you are the one!”

Natuurlijk staan er nog fouten in het contract, maar dat wordt ter plekke gecorrigeerd. Om 12.00 uur zijn we de bezitter van een stuk land in Makenke. Maken we nog mee dat daar iets gebouwd wordt?

Die middag brengt de accountant zijn rapport, dat we bespreken en ik bespreek met Gaby de overdracht.

Ik maak een overdrachtsrapport voor de manager. Afspraken met Mukadas over de verkoop van de auto, die nog steeds niet verkocht is.

Woensdag

Om de juiste kasoverdracht te kunnen doen, boek ik maart in, inclusief de aankoop van gisteren en tot de dag van vandaag. Hoeveel geld naar Fosca gaat (voor de kleine betalingen) en naar Gaby. Regel onze privébetalingen.

In afwachting van de komst van Fosca, ga ik toch ook maar inpakken.

Overdrachtsgesprek met Fosca – hij komt de komende tijd in ons huis wonen – en Paul en tussendoor afscheidsbezoekjes van Mukadas en Gaby.

Om 14.00 uur zijn we er klaar voor en staat de taxi voor de poort.

We hadden besloten niet rechtstreeks naar het vliegveld te gaan, maar naar Maarten en Willemien, waar we om 17.00 uur arriveren. Maarten is erg blij met de ‘srab Ibis’, die Paul voor zijn verjaardag gemaakt heeft. Hij krijgt een fraaie plaats naar de ‘Hammerkopf’.  Vrijwel direct na aankomst, liggen de kaarten op tafel (weer verloren!) en helaas, is er geen tijd meer, na het eten voor een revanche.

Om 21.30 naar het vliegveld en dat vertrekt zelfs voor de opgegeven starttijd. Opgelucht en moe verlaten we Ugandese bodem. Ik kijk ter afleiding 3 filmpjes, om even niet te hoeven denken.

Thuis?

We landen een half uur te vroeg, maar Jan en Rita zijn er al om ons op te halen. We zijn om 09.15 uur in Venlo bij mijn broer en schoonzus. Regelen het afhalen van mijn bankpas en zijn om  11.30 uur in Boxmeer. Helaas is het verzoek om een auto te reserveren niet doorgekomen en de garage zit op slot. We gaan bij enkele garages langs, maar zijn uiteindelijk gedwongen een (dure) auto te huren bij een officieel verhuurbedrijf.

Een hartelijk welkom op de Vers.

Bij de receptie lezen we in NRC het artikel over een bekende Nederlander in Uganda; ‘Geen homo’s in het hostel’. Een bekende Nederlander in Uganda Sander van Zanten) laat weten: ‘Ik wil weg uit dit land’. Als redenen voert hij aan: “Ik wil niet dat mijn kinderen opgroeien in dit land” “Wat als iemand er achter komt dat ik een homoseksueel koppel in mijn guesthouse heb?” Zander heeft een goedlopend guesthouse in Kampala. Boekingen worden afgezegd en Zander vreest dat het toerisme (een belangrijke bron van inkomsten voor Uganda) een geweldige klap krijgt. Maar vooral: “Ik voel me niet meer welkom in een land dat zich zo uitdrukkelijk tegen het Westen keert”.

We hebben inmiddels de lekkere Hollandse hapjes al weer geproefd, heerlijk genoten van het zonnetje, ontspannen weer het nieuws gevolgd en een weekendje rust.

Volgende week het werk doen wat ook in Jinja gedaan moest worden: drie fondsen wachten op het eindverslag. Ik moet nodig naar de dokter en de tandarts.

Ik hoop dat jullie begrijpen dat deze blog niet alleen voor jullie geschreven is. Ook voor mezelf. Deze periode zou wel eens een kanteling in ons leven kunnen betekenen. Welke kant het uit kantelt?

Voorlopig overheersen dubbele  gevoelens: op de vlucht, mensen in de steek gelaten, wat gaat er gebeuren, komen er ‘geruchten’ los, voelen ‘onze’ mensen zich nog wel veilig, gaan de projecten door’, ze kunnen het ook zonder onze lijfelijke presentie, wat ‘moeten’wij hier?

Voorlopig zijn weer, maar niet helemaal uit vrije keus.

We zijn bereikbaar: Willem 0681704620 - Paul 0613509542.